18 april 2025
AI Act dwingt organisaties tot meer AI-kennis: ‘Huidige gebrek aan AI-geletterdheid is een risico’
De in februari gelanceerde Europese AI Act zet organisaties en overheden op scherp. Van banken en zorginstellingen tot techorganisaties: iedereen die AI gebruikt, moet zich aan strengere regels houden.
Transparantie, verantwoording en risicobeheer worden de norm. Maar hoe kun je ervoor zorgen dat AI binnen jouw organisatie voldoet aan de wet, en ook verantwoord wordt ingezet? We zetten het voor je op een rij.
AI geletterdheid
Het antwoord ligt in AI geletterdheid. Het vermogen om AI-systemen te begrijpen, kritisch te evalueren en ethisch toe te passen. En juist daar wringt de schoen, waarschuwt CEO Maarten Timmerman van Awareways.
“‘AI geletterdheid’ krijgt nog te weinig aandacht, terwijl het niet alleen belangrijk is voor compliance, maar ook voor de toekomstbestendigheid van een organisatie.”
Volgens hem lopen organisaties met medewerkers met een te lage AI geletterdheid het risico om niet alleen in strijd te handelen met de regelgeving, maar ook hun concurrentiepositie te verliezen.
‘Onmisbaar voor de hele organisatie’
AI is niet meer het exclusieve terrein van datawetenschappers en IT-teams, de technologie dringt door tot alle lagen van een organisatie, van de directiekamer tot de klantenservice. En we staan pas aan het begin van de AI revolutie. Nu al blijkt in de praktijk dat veel organisaties moeite hebben met een fundamenteel begrip van AI en de procedures rondom het gebruik van AI.
Volgens Maarten Timmerman krijgt AI-geletterdheid bij veel organisaties nog onvoldoende aandacht, terwijl AI-systemen al op grote schaal worden ingezet.
“Er is een duidelijke parallel met digitale geletterdheid, die – als cruciale voorwaarde voor veilig werken – pas echt op de agenda kwam na de aanscherping van de AVG in 2016. Door nu proactief te investeren in AI-geletterdheid, kunnen organisaties voorkomen dat ze achter de feiten aanlopen en zich tijdig voorbereiden op de impact van AI.”
Bij enkele opdrachtgevers ziet Awareways de eerste concrete vragen ontstaan en zijn de eerste AI-geletterdheid inmiddels in gang gezet.
Doordachte aanpak
“Om grip te krijgen op de nieuwe realiteit van AI is een doordachte aanpak voor leren en ontwikkelen binnen organisaties cruciaal. Training is daarbij slechts een onderdeel; het echte doel is om AI-kennis en vaardigheden niet alleen op te bouwen, maar ook te verankeren in gedrag, besluitvorming en de organisatiecultuur.”
Menselijk gedrag als sleutel tot succesvolle AI-adaptatie
Zijn we in staat om ons aan te passen aan de razendsnelle opkomst van AI? Volgens Pascal Koelemij, head of research & innovation bij Awareways, is gedragsverandering zeker mogelijk – mits de juiste randvoorwaarden aanwezig zijn. “Mensen kunnen veranderen, maar gedragsverandering is geen quick fix,” stelt hij. Herhaling, context en een duidelijke koppeling met de dagelijkse praktijk zijn cruciaal.
“Het aanpassen van gedrag wordt aanzienlijk eenvoudiger als het naadloos aansluit bij bestaande werkprocessen, als er een gevoel van urgentie en intrinsieke motivatie is, en als de werkomgeving het gewenste gedrag actief ondersteunt en stimuleert.”
“Om de kansen van AI te benutten en de risico’s beheersbaar te houden, is het belangrijk dat organisaties verder kijken dan enkel compliance. De AI act is een kans en hopelijk een stimulans voor organisaties om in actie te komen, van de werkvloer tot de bestuurskamer. Dit vraagt om een actieve investering in bewustwording, ontwikkeling en weerbaarheid.”
“De organisaties die AI begrijpen en er verantwoordelijk mee omgaan, zullen de winnaars zijn van deze transitie.”
En nu?
De groeiende inzet van AI binnen organisaties vraagt om een brede en constante focus op AI-geletterdheid. organisaites moeten nu, meer dan ooit, zorgen dat hun medewerkers begrijpen hoe AI werkt en hoe ze het verantwoord kunnen gebruiken. Maar waar begin je?
- Ontwikkel op bestuursniveau een meerjarenplan om structureel
te werken aan een duurzaam niveau van AI-geletterdheid.
- Breng in kaart wat het huidige niveau van AI-geletterdheid in de populatie is.
- Maak een risico-inschatting en breng in kaart met welke AI systemen men werkt
en hoe hiermee wordt gewerkt. Wees je bewust van gebruik van schaduw AI.
- Start met het werken aan een algemeen basisniveau
van AI-geletterdheid en train je hele organisatie.
- Biedt vervolgens specifieke training aan die toegespitst is op rollen en risicoprofielen,
gebaseerd op het gewenste gedrag en de risico’s die er spelen.
Wat doet Awareways?
Bij Awareways ondersteunen we organisaties we niet alleen in het naleven van de AI Act, we zorgen er ook voor dat mensen digitaal vaardig én veilig leren werken. Dat maakt dat er er een cultuur ontstaat waar medewerkers precies weten wat ze doen en waarom.
Van bewustwording naar gedrag
Awareways zorgt dat jouw medewerkers niet alleen compliant aan de AI Act zijn, maar ook actief bijdragen aan een veilige en ethische inzet van AI systemen en modellen.
Onze Wave AI geletterdheid content-combinaties bieden een allesomvattende aanpak voor bewustwording en gedragsverandering rondom AI, security, privacy en digitale vaardigheden. Geheel afgestemd op het risicoprofiel van jouw organisatie.
Meetbare resultaten.
De sleutel tot een succesvol programma.
Voorafgaand aan de inzet van training is het zinvol om een thematische cultuurscan vragenlijst over AI af te nemen. Zo wordt inzichtelijk wat de huidige verhouding van de medewerkers ten opzichte van AI is.
Onze cultuurscan meet de attitude, het kennisniveau en de bereidheid om AI te omarmen. Op deze manier kan je de juiste strategie bepalen voor de inzet van training.
Met de resultaten kun je gericht micro-learnings kiezen, risico’s identificeren (én mitigeren) en de effectiviteit van je programma meten. Awareways maakt gedragsverandering meetbaar, zodat je continu kunt verbeteren en je medewerkers optimaal voorbereidt op de inzet van AI.
Neem contact op met een expert, mail naar info@awareways.com.
